Andrzejki znane też jako "Jędrzejki", "Jędrzejowki" to wieczór wróżb odprawianych w nocy, w wigilię lub w dniu świętego Andrzeja - 30 listopada. Początkowo andrzejki traktowano bardzo poważnie, a wróżby odprawiano tylko indywidualnie, w samotności. Wierzono, że w andrzejkową noc towarzyszą nam duchy i chochliki, dlatego też wróżby mają szansę się spełnić. Z czasem przekształciły się w zbiorową zabawę, podczas której wszyscy pragną poznać swoją przyszłość za pomocą różnorodnych wróżb.
29 listopada nazywany jest także dniem podejmowania najwłaściwszych decyzji.
Andrzejki - Dzień Świętego Andrzeja Apostoła.
Święty Andrzej Apostoł był bratem Św. Piotra, uczniem Jana Chrzciciela, prowadził działalność misjonarską nad Morzem Czarnym. Zginął ukrzyżowany na Peleponezie w mieście Patras 30 listopada 30 roku na krzyżu w kształcie litery X (stąd nazwa Krzyż Świętego Andrzeja). Najhuczniej świętuje sięw Szkocji, której Św. Andrzej jest patronem. Jest także patronem Grecji Rosji.
W Polsce w wigilię tego dnia , lub w tym dniu w zależności od regionu, wróży się przyszłość, szczególnie matrymonialną.
Ale Andrzejki to nie tylko wróżby, w niektórych rejonach kraju np. na rzeszowszczyźnie wierzono, że w tą noc schodzą na ziemię dusze potępieńców. W celu ich odstraszenia rozpalano niewielkie ogniska tzw. "ognie świętego Andrzeja".
Święty Andrzej wróży szczęście i szybkie zamęście, czyli zwyczaje i wróżby Andrzejkowe
Do najbardziej znanych wróżb andrzejkowych należy oczywiście lanie roztopionego wosku na wodę. Wosk można lać bezpośrednio lub przez dziurkę (np. w kluczu). Roztopiony wosk trzeba przelać przez otwór w kluczu, a potem z uformowanych w ten sposób figur przepowiadać przyszłość. Można ją odczytywać pod światło, co cień pokaże.
Co oznaczają niektóre kształty? Oto przykłady:
Można też położyć pod trzy filiżanki monetę, obrączkę, listek czwartą zostawiając pustą. Po przemieszaniu filiżanek wybieramy jedną z nich i jeśli trafiliśmy na monetę wróży to bogactwo, obrączka przepowiada zamążpójście, listek-miłość zaś pusta filiżanka oznacza, że w nowym roku nie wydarzy się nic nowego.
Część wróżb Andrzejkowych ma na celu przepowiedzenie, która z panien pierwsza wyjdzie za mąż i tak na przykład :
-
Każda z panien bierze kość i układa w pokoju w dowolnie wybranym miejscu, następnie do pokoju wpuszcza się psa, której kość wybierze ta może szykować się już do ślubu. Co przebieglejsze panny smarowały kość masłem aby dodatkowo zachęcić czworonoga.
-
Inny sposób wywróżenia szybkiego zamążpójścia jest zabawa z butami. Panny ustawiają buty z lewej nogi jeden za drugim w pokoju po czym ostatni przestawiają na początek tak długo aż pierwszy but nie dotknie progu. Panna, której but pierwszy dotknie progu, pierwsza wyjdzie za mąż.
-
Rzucanie butem - dziewczyny rzucają but za siebie. Odwrócony do drzwi noskiem zapowiada szybkie zamążpójście.
-
Na terenach wschodnich Polski dziewczyny wysiewały w garnkach lub na skrawku pola ziarna lnu i konopi, które zagrabiano męskimi spodniami, w nadziei, że sprowadzi to do domu kandydata na męża (Kresy Wschodnie)
-
Jeśli ucięta przez pannę w dniu świętego Andrzeja gałązka wiśni lub czereśni zakwitła w wigilię Bożego Narodzenia, dziewczyna mogła liczyć na rychłe pójście za mąż.
A jak poznać imię przyszłego małżonka/żony?
W niektórych rejonach Polski panny przez całą noc pościły po czym wieczorem zjadały słonego śledzia i bez popijania kładły się spać z męskimi spodniami pod poduszką. W tę noc miał im się przyśnić przyszły mąż.
Można też było spróbować postu przez cały dzień i modlić się do świętego Andrzeja, a we śnie miała być szansa zobaczyć przyszłego ukochanego.
Nadgryzione jabłko – przed położeniem się spać panny powinny nadgryźć jabłko. Jeśli w nocy przyśni im się chłopak jedzący jabłko, oznacza, że będzie on prawdopodobnie przyszłym mężem.
Nie mamy kandydata? To nic nie szkodzi. Oto kilka sposobów:
-
Wkładamy pod poduszkę karteczki (du...uuu...użo karteczek) z wypisanymi imionami rano po przebudzeniu się wyciągamy jedną z kartek i odczytujemy z niej imię lubego;
-
Inny sposób na poznanie imienia ukochanego jest wycięcie z papieru serca napisanie na nim imion, po czym przebicie go igłą od tyłu. Imię na jakie trafi igła to, oczywiście, imię przyszłego narzeczonego - to sposób dla niezdecydowanych;
-
Wróżenie z obierki: należy obrać jabłko tak żeby powstała jedna obierka poczym rzucić ją za siebie, kształt obierki ma oznaczać pierwszą literę imienia przyszłego męża.
Imieniny Andrzeja to także przepowiadanie pogody. Zobaczmy, co nas czeka w najbliższym czasie:
-
Gdy Andrzej z wichrami, złe czasy przed nami.
-
Gdy święty Andrzej ze śniegiem przybieży, sto dni śnieg na polu leży.
-
Gdy w Andrzeja deszcz lub słota, w grudniu drogi bez błota.
-
Jeśli na świętego Andrzeja wiatr i mgła trzyma, to od Bożego Narodzenia będzie tęga zima.
-
Śnieg na Andrzeja, dla zboża zła nadzieja.
-
Na świętego Andrzeja trza kożucha dobrodzieja.
Andrzejki to czas wróżb dla kobiet. Mężczyźni wróżyli sobie w podobny sposób nieco wczesniej, w Katarzynki (25 listopada). Dzisiaj wróżymy sobie wspólnie i przy okazji wesoło się bawimy od 25 do 30 listopada. Mamy dzięki temu specjalną okazję do zorganizowania ostatnich hucznych zabaw przed rozpoczynającym się adwentem.
Za godne polecenia uważam:
-
Andrzejki do Dworku Laszczyków
Serdecznie zapraszamy 29 listopada 2012 w godzinach 16.30-17.30 na Andrzejki do Dworku Laszczyków w Kielcach. Osoby zainteresowane tradycją andrzejkowych wróżb będą mogły wysłuchać ciekawej lekcji muzealnej "Nalejcie wosku na wodę... - Katarzynki i Andrzejki w kulturze ludwej" i powróżyć sobie na nadchodzący rok. Wszystko według dawnych, sprawdzonych sposobów. Dowiecie się także co to są wspomniane Katarzynki i dlaczego tradycja wróżenia sobie przez męzczyzn jest tak mało popularna.
Wstęp w godzinach 16.30-17.30 będzie bezpłatny.
w Hotelu***Energetyk w Sielpi Wielkiej
30 listopada 2012r., zaczynamy o g. 20.00
Imprezę poprowadzi Czarownica Łysicora, która zaprosi do:
-
stołu z wyśmienitymi regionalnymi potrawami oraz tradycyjnymi świętokrzyskimi trunkami, szczególnie do skosztowania Scyzorykówki,
-
zabawy przy muzyce na żywo do białego rana,
-
wróżb andrzejkowych w świętokrzyskim wydaniu,
-
udziału w konkursach, szczególnie do konkursu na najlepsze przebranie za Babę Jagę Świętokrzyską i Zbója Świętokrzyskiego
Bliższe informacje: http://www.hotelenergetyk.pl/file/Andrzejki2012_oferta_www.pdf
Zapraszam też członków "Przygody" na klubowe Andrzejki.
Szczegółowe informacje pod tel. 667 694 674
Udanej zabawy, obojętne na jakich Andrzejkach, a może Katarzynkach i wielu pomyślnych wróżb. Jeśli nie uda się lub wróżby nie będą pomyślne? Nic straconego, następna okazja za rok!